Nie da się żyć bez mierzenia, ważenia i liczenia. Ktoś uważa, że da się?

Nie sądzę. Nie dało się nigdy żyć bez matematyki i ustalenia wzorców miar. Ludzie gotują, handlują, budują, wojują od początku. Nie ważne, czy nomad, chce wymienić skóry wielbłąda na garść soli, czy NASA kupić kawę do automatów, by pracownicy nie padli na nos ze zmęczenia, obliczając ile papieru toaletowego trzeba zabrać lecąc na Marsa.

Jakie jednostki miar były pierwsze?

Anatomiczne! Palec, stopa, łokieć – wyznaczały długości od tysiącleci. No tak ale długość stopy ponad dwumetrowego koszykarza jest inna niż długość stópki małej baletnicy. Kupiec i sprzedawca musieli się jakoś dogadać, jak długa jest ta stopa, czy łokieć,

Dzisiaj mamy metry, centymetry lub …cale, stopy itp. Wszystko ładnie policzone, a wzorzec takiego metra do niedawno umieszczano w miejscu publicznym, by każdy mógł sobie miarki skalibrować.

 

 

Starożytni byli biegli w matematyce, handlu, architekturze. Mieli swoje wzorce miar. Najstarszy znany nam wzorzec łokcia pochodzi z Nippur. Ten miedziany pręt powstał około 4700 lat temu, by służyć mieszkańcom miasta i przyjezdnym kupcom, ułatwiając życie i prowadzenie biznesu.

1 łokieć w Nippur, w połowie III tyś p.n.e. miał długość 0,518 m. Był więc praktycznie równy łokciowi królewskiemu, jakiego używali w Egipcie, a który mierzył 0,525 m.

 

 

 

 

 

Pręt z Nippur, nie był jednak miarą uniwersalną nawet w samej Mezopotamii. Wiemy, że w Lagasz, za panowania Gudei (2150 p.n.e.), mieście leżącym na południowy wschód od Nippur łokieć miał tylko 0,49 cm.

Łokieć, można tak powiedzieć, był przez tysiąclecia podstawową jednostką długości. Mała to być długość od stawu łokciowego do końca palca środkowego. Mniejsze jednostki to dłoń, palce, czego można się było domyślić.

Egipski łokieć mógł być królewski i mierzyć 0,525m, lub zwykły, zwany też krótkim o długości ledwie 0,445 m. Mniejsze od łokcia były pięść równa 0.107 m, a większy pręt o długości 45 m.

 

 

Grecki jednostki długości.

 

Tu podstawą jednostką była stopa (pous), której wielkość była różna, w różnych miastach np.

stopa attycka = 0,296,

stopa olimpijska = 0,320 m,

stopa pergamońska = 0,330.

 

Stopa dzieliła się na 4 palaste, a 1 palaste, był równy szerokości dłoni.

W Attyce

1 palaste = 0,074 m

1 palaste = 4 daktylos (palec)

1 daktylos = 0,0185m

 

Mieli też większe jednostki, jak chociażby łokieć, którego długość wahała się od 0,44 m do 0,525 m.

kalamos (trzcina) = 10 stop = 2,96 m

plethror (długość bruzdy, po wyoraniu której należało dać odpocząć wołowi) = 100 stop = 29.6 m

1 stadion = 600 stóp (pous) = 177,4 m

1 hippikon = 4 stadiony = 709,6 m

1 parasanga (jednostka przyjęta od Persów) = 30 stadionom = mniej więcej 5,5 km

 

 

Rzymskie jednostki długości.

 

Stopa nazywana jest tu pes i była podstawową jednostką miary długości. Dzielono ją na mniejsze jednostki.

Mieli więc:

pes (stopa) = 0,296 m

cubitus (łokieć przyjęty z Egiptu) = 0,44 m

gradus (krok) = 0,739 m

passus (podwójny krok) = 1,478 m

pertica (tyczka) = 2 passus = 2,956 m

actus (długość bruzdy wyoranej przez woły bez zatrzymania dla wypoczynku) = 24 passus = 35,47 m

milia (tysiąc kroków) = 1000 passus = 1478 m

Była też w Grecji jak i Rzymie większa jednostka, którą mierzono np. odległości między miastami. Był to tzw. dzień marszu, równy około 30 km. W Egipcie,  jednostką taką była tzw. szerokość rzeki, a wynosiła ona 10 km.

 

Po tych podstawowych informacjach sprawdźmy, czy świątynia Salomona robiłaby dziś wrażenie swoimi wymiarami.

„Takie zaś były wymiary, według których Salomon budował świątynię Bożą: długość sześćdziesiąt łokci – licząc łokieć dawnego wymiaru – szerokość dwadzieścia łokci. Przedsionek z przodu świątyni miał dwadzieścia łokci długości odpowiednio do szerokości świątyni, wysokości zaś dwadzieścia łokci; od wewnątrz wyłożył go szczerym złotem. „ 2 Kron 3,3-4

Autor wspomina tu o dawnej mierze łokcia. Nie bardzo wiemy o jaką wielkość mu chodziło, ale łokieć z biegiem czasu raczej skracał swoją długość, więc za podstawę wezmę łokieć królewski z Egiptu. Tak licząc mamy budynek o długości 31,5m, szerokości 10,5 m i tyle samo wysokości. Dzisiaj wielkością nie zrobiłby wrażenia, ale ilością złota jaką go udekorowano, na pewno.

Droga szabatowa, którą wolno było przejść pobożnemu człowiekowi, zgodnie z Prawem Mojżeszowym, to odległość równa tej podanej w Dz 1,12 „Wtedy powrócili do Jerozolimy z Góry, zwanej Oliwną, która leży w pobliżu Jerozolimy w odległości drogi na jeden sabat. ” Odległość ta to około 1 km. Około, bo zależy od którego punktu liczyć. Dla jednych to niecałe 900 m dla drugich nieco ponad 1100 m.

Jak daleko od faraona, chcieli Izraelici odejść na pustynię, by złożyć ofiary Bogu?

„A gdy usłuchają głosu twego, wtedy pójdziesz ty i starsi Izraela do króla egipskiego i powiecie mu: Pan, Bóg Hebrajczyków, objawił się nam. Chcemy więc odbyć trzydniową wędrówkę na pustynię, aby złożyć ofiarę Panu, Bogu naszemu „ Wyjścia 3,18

Chcieli oddalić się co najmniej, na odległość 90 km od granic Egiptu. No i tu wkraczam na ciekawy, ale wywołujący sporo emocji temat, gdzie była ta granica egipska w czasach Mojżesza, która góra, to ta, na szczycie której rozmawiał z Bogiem i dostał tablice z przykazaniami?

Beata

Podobne tematy:
O starożytnych pieniądzach O tym ile wart jest talent , czy warto szukać jednej drachmy i ile jest wart wdowi grosz.

Starożytne miary objętości. Ile wina było na weselu w Kanie?

Starożytne miary powierzchni.

 

 

---

Uważasz, że artykuł może się komuś przydać – prześlij go dalej.
Chcesz być informowany o nowych wpisach na Podkopie subskrybuj go na maila (w bocznej kolumnie strony).

Pomożesz mi w utrzymaniu i rozwoju Podkopu stawiając mi „kawę”.

---