Inskrypcje z czasów, gdy kształtowało się królestwo Izraela, czyli przełomu XI i X wieku, to rzadkość.
Tymczasem podczas prac wykopaliskowych w Khirbet Qeiyafa odkryto dwie w ważne inskrypcje, zapisane na skorupach czyli ostrakonach.
Samo miasto Khirbet Qeiyafa leżało 3o km na południowy zachód od Jerozolimy, na skraju doliny Elah.

Khirbet Qeiyafa
Źródło

To ta dolina, która według tekstu 1 Księgi Samuela rozdział 17, była świadkiem bitwy i starcia Dawida z Goliatem.

„Tedy zebrali Filistynowie wojska swe, aby walczyli, a zeszli się u Sochot, które jest w Judzie, i położyli się obozem między Sochotem i między Asekiem na granicach Domim. A Saul i mężowie Izraelscy zebrali się, i położyli się obozem w dolinie Ela, i uszykowali wojsko przeciw Filistynom. A Filistynowie stali na górze z jednej strony, ale Izraelczycy stali na górze z drugiej strony; a dolina była między nimi. I wyszedł mąż między nie z obozu Filistyńskiego imieniem Golijat z Get, wzwyż na sześciu łokci i na piędzi.” (B.Gdańska)

Samo miasto jest identyfikowane z biblijnym Szaaraim, które znajdziecie chociażby w tym fragmencie

„Wtedy powstali wojownicy izraelscy i judzcy, wydali radosny okrzyk i puścili się w pogoń za Filistyńczykami aż do doliny Gat i do bram Ekronu, tak iż trupy Filistyńczyków leżały na drodze od Szaaraim aż do Gat i Ekronu” 1 Samuela 17,52

O mieście będzie osobny wpis.

Prace wykopaliskowe prowadzono tam w latach 2007-2013.
W 2012 roku archeolodzy odkopali w Khirbet Qeiyafa między innymi potrzaskany gliniany dzban.
Dzban jak to dzban.
Stary ale w sumie nic specjalnego, poza jednym szczegółem.
Na górze miał wyryty napis. Gdy posklejano skorupy, dało się go przeczytać.

Dzban z Khirbet Qeiyafa z napisem Eszba’al ben Bada.
Źródło

Ktoś wyrył w glinie napis „Eszba’al Ben Bada”, Eszbaal syn Bady.
Imię jest wyjątkowe. Zetkniecie się z nim w tym napisie na skorupach i w Biblii.
Saul miał syna o imieniu Eszbaal. Po czasach Dawida imię to już się nie pojawia.
Kim był jednak Eszba’al syn Bady?
Nie wiemy.
Samo imię jego ojca jest ciekawe i unikalne.
Musiał być majętnym człowiekiem, może kupcem, skoro na dzbanach ryto jego imię. Była to swego rodzaju etykietka, mówiąca do kogo należy naczynie i jego zawartość.

Jak sami badacze, czyli prof. Yosef Garfinkel z Institute of Archaeology of the Hebrew University i Saar Ganor z Israel Antiquities Authority, stwierdzili, ostatnie znaleziska pisma pochodzącego z przełomu XI i X wieku p.n.e. Mówią, że umiejętność pisania nie była tak rzadka jak sądzono a i organizacja państwa z tego okresu, musiała być bardziej złożona.
Mówiąc wprost, królestwo było lepiej zorganizowane a jego mieszkańcy lepiej wykształceni niż przypuszczano do niedawna.

Artykuł o dzbanie z napisem znajdziecie na stronie Israel Antiquities Authority TU (ang)

Beata