Ahmose I jest uznawany za założyciela XVIII dynastii.

Początek dynastii nietuzinkowych władców Egiptu

 

To ta dynastia, do której należeli wielcy władcy Egiptu. Jednym z nich jest Totmes III, wielki strateg prowadzący zwycięskie kampanie wojskowe, o którym można śmiało powiedzieć, że to taki Napoleon starożytności.

Do tej dynastii należała Hatszepsut – kobieta faraon (ale nie była pierwszą kobietą królem Egiptu) oraz Echnaton – król heretyk i wreszcie młody Tutanchamon, znany głównie ze skarbów jakie zawierał jego grobowiec.

Ahmose bywa nazywany Amosisem, Ahmesem, Ahmozisem, Iahmes i Jahmesem. Wcale nie jest tak prosto właściwie odczytać egipskie imię jak widzicie a pomijam fakt, że król Egiptu posiadał ich kilka.
Mówiłam już o tym?
Hm…chyba nie a to dość ważne więc trzeba będzie nadrobić osobnym wpisem.
Ów Ahmose miał panować 25 lat – jak chce Manethon .

Małe przypomnienie kim jest ten gość.
Był kapłanem gdy krajem rządził Ptolomeusz I, czyli jeden z kumpli i dowódców Aleksandra Wielkiego, który po jego śmieci wywalczył sobie w wojnie z resztą spadkobierców wodza Egipt jako schedę.
Już jako władca kraju nad Nilem zlecił owemu kapłanowi Manethonowi spisanie dziejów kraju, zrobienie listy władców. Ten zrobił co kazali i tak mamy 30 dynastii, które miały rządzić krajem oraz podane lata panowania poszczególnych władców.
Dzieło kapłana znamy z fragmentów kilku kopii, które dotrwały do naszych czasów a one niestety różnią się między sobą. Bywa mimo to przez wielu badaczy uznawane za podstawę wiedzy o władcach, którzy panowali w kraju nad Nilem.

Początek panowania Ahmose bywa datowany na rok 1570 p.n.e. ale bywa i na rok 1530 p.n.e.
Pisałam już o tym ale powtórzę: wiele dat egipskich trzeba traktować jako daty przybliżone z możliwym wahnięciem +/- nawet do 100 lat. Bywają okresy precyzyjniej wydatowane ale bywają i takie gdzie daty to bardziej pobożne życzenia badaczy.
Trzeba więc brać więcej luzu w ich interpretacji i nie brać się za łby z powodu różnic o dekadę czy dwie w interpretacji i ulokowaniu tego czy innego wydarzenia lub osoby w dziejach Egiptu.
Tak wiem, to powoduje, że nic tu nie jest pewne na bank.

 

Pogromcy Hyksosów

 

Wracam do samego Ahmose.
Nie wyskoczył on sroce spod ogona i nagle nie pojawił się na scenie egipskich władców. Był synem Sekenenre Tao II, faraona który nosił przydomek Waleczny. To on zaczął walkę z Hyksosami.

No tak i znowu będzie dygresja, bo muszę powiedzieć kilka słów o Hyksosach.
Do końca nie wiadomo kim byli, to znaczy wiemy, że byli Semitami albo mieszanką Semitów i Hurytów. Przyszli gdzieś z terenu Syro-Palestyny.
Nie był to gwałtowny podbój, raczej dość konsekwentna migracja i przejmowanie kontroli nad najżyźniejszą częścią Egiptu – Deltą.
Wiemy, że za panowania XII dynastii, która panowała mniej więcej przez cale XX i XIX stulecie po przełom XIX i XVIII w p.n.e. Egipt otworzył się na kontakty z krajami Bliskiego Wschodu. Za panowania faraona Amenemhata III należącego do tej właśnie dynastii, na teren Delty napływają Azjaci – tak nazywano w Egipcie obcych przybyłych ze wschodu.
Samo słowo „Hyksos” jest tłumaczone jako obcy władca.
Przybysze byli mile widziani w kraju faraona, bo w tym czasie brakowało tam rąk do pracy. Dlatego kolejne grupy semitów i nie tylko ich, mile witano nad Nilem.
W pewnym momencie jednak część przybyszów stała się nie tylko liczna ale i groźna, bo miała ambicje przejęcia władzy w Egipcie. Tak krok po kroku władcy wywodzący się z Hyksosów, czyli ludności semickiej i huryckiej przybyłej do Egiptu, zaczęli przejmować władzę w Delcie i Dolnym Egipcie.
W połowie XVII w p.n.e. ich stolicą stało się Awaris leżące właśnie w Delcie a oni faktycznie rządzili Dolnym Egiptem.

 

 

Przyszło im to przejęcie władzy dość gładko, bo w sumie przejęli zwyczaje egipskie, pismo, upodobnili się do Egipcjan. Dotyczyło to wtopienie się w egipski koloryt także religii. Pomimo zachowania niektórych kultów wschodnich, egipscy bogowie mieli się dobrze i byli oficjalnie czczeni przez nowych władców. Taka metoda przejęcia władzy na nawet najbardziej wrogo nastawionym terenie zawsze się sprawdzała w historii.

Czasy hyksoskich rządów nazywane są Drugim Okresem Przejściowym,  który trwał mniej więcej od połowy XVIII w p.n.e. do połowy XVI w p.n.e..

No dobrze, więc o ile w Delcie panowali obcy to kto rządził na południu kraju?

Doszła tam do władzy XVII dynastia, która jest spokrewniona z XIII. Ich stolicą były Teby
Wiem pomieszanie z poplątaniem, bo w pewnym okresie rządzą naraz trzy różne dynastie, w tym jedna obcych, ale takie są dzieje tego Okresu Przejściowego.
Znowu powtórzę, ale to ważne – historia Egiptu, to nie poustawiane i poukładane w porządku chronologicznym osoby, wydarzenia, wszystko ładnie rozrysowane i podpisane. Bywają w niej okresy gdy panował chaos i niewiele wiemy na pewno o nich. Są i w tych czasach chaosu miejsca gdzie mamy wszystko ładnie rozpisane.

Tak więc tym, który rozpoczął walkę i wypędzanie Hyksosów był tata Ahmose.

 

Silne kobiety Egiptu.

 

To on zaczął tę wojnę. Chociaż gdyby nie jego mama, niepochodząca z arystokracji egipskiej piękna królowa Tetiszeri, która zaczęła gromadzić niezadowolonych i spajać opozycje wobec Hyksosów, to do wojny raczej by nie doszło.

 

 

Przygotowała jednak grunt pod powstanie a jej syn tego nie zmarnował.
Nadano mu przydomek „Waleczny”. A na imię miał Sekenenre Tao. To starcie skończyło się dość kiepsko o czym świadczy jego mumia, mocno pokiereszowana. Mumię zobaczycie klikają TU, jest na dole strony, po opisach.
Syn i następca tronu nie odpuścił Hyksosom i tłukł ich dalej, tyle że szybko znika z areny dziejów. Miał na imię Kamose i najprawdopodobniej skończył jak tata – walcząc z władcami Delty.
No i ciekawostka, nie był pierworodnym Walecznego a drugim synem.
Dlaczego zmarł pierworodny nie wiemy.
Po Kamose tron objął jego młodszy brat, czyli Ahmose.

Z nim też jest pewien problem w tym momencie – ile miał wtedy lat.
Mumia, która ma być jego, to doczesne szczątki mężczyzny, który zakończył żywot w wieku około 35 lat. Młodo a skoro jak chce Manethon miał rządzić trochę ponad 25 lat to by znaczyło, że został królem w wieku 11 lat.
Hm…
Egipt widywał już takie rzeczy więc możliwe.
Jego babką była Tetisheri a mamą Ahhotep I. Obie szanowane i czczone przez Ahmose, obie nietuzinkowe. Babka czyli Tershi nie pochodziła z królewskiego rodu co nie przeszkodziło jej być jedną z najmocniejszych postaci końcówki II Okresu Przejściowego i początku XVIII dynastii. Mama z kolei, Ahotep, miała być regentką po śmierci Kamose.

Pierworodny syn Ahmose miał na imię najprawdopodobniej (tak na 90% , bo pamiętajcie są w Egipcie rzeczy pewne na 100 % i takie na 10 %), Ahmose-Sipair i zmarł jako dziecko. Mumia, która ma być jego jest dość zdeformowana. Nieprzyjemny obraz. Nie wiemy co się stało malcowi, na co chorował. Są tacy którzy twierdzą, że to nie syn a brat faraona Ahmose I. Jego zmarły pierworodny miał mieć na imię tylko Ahmose.

 

Macie skojarzenie z faraonem z  czasów Mojżesza?

 

Waleczny ginie w sposób gwałtowny, jego pierworodny umiera nie wiemy dlaczego, drugi syn również.
Wydaje się, że pasuje prawda?

To teraz słuchajcie dalej.

Ahmose zbiera siły po objęciu władzy i w roku 18 swojego panowania uderza na Hyksosów. Zdobywa Awaris, wypędza ich z Delty i dalej gna aż na tereny dzisiejszego Izraela.
Ahmose przejmuje kontrolę nad Dolnym Egiptem i nie musi tam za dużo odbudowywać, no poza tym co sam napalił i naniszczył podczas kampanii przeciw Hyksosom.
Obcy władcy jak się okazuje byli dobrymi gospodarzami i Delta kwitła
Pamiętacie, że pogromcy Azjatów też zmarł pierworodny syn?
Do tego ta klęska burza, ciemności opisane na Steli Burzy
Znowu wydaje się, że ten faraon pasuje.

Ja mam jednak inną teorię.

Nadal żyją w tym czasie w Delcie Nilu, tam gdzie biblijna ziemia Goszen, przybysze z czasów XII dynastii i mogli bardzo przypominać Ahmesowi pokonanych dopiero co Hyksosów.
No przyznacie że mogli. To też Azjaci- przybysze ze wschodu, też Semici. Za panowania Hyskosów mogli mieć się lepiej od rodowitych Egipcjan.

Czy nie może być on faraonem który nie znał Józefa?

 

„Potem umarł Józef i wszyscy jego bracia, i całe to pokolenie.  A synowie izraelscy byli płodni i rozmnożyli się, i byli liczni, i coraz bardziej potężnieli, tak że było ich pełno w całym kraju.  Tymczasem rządy nad Egiptem objął nowy król, który nie znał Józefa. Rzekł on do ludu swego: Oto lud izraelski stał się liczniejszy i potężniejszy od nas.  Postąpmy więc z nim mądrze, aby się nie mnożył. Bo gdyby nas zaskoczyła wojna, mógłby także on przyłączyć się do naszych wrogów, walczyć przeciwko nam i ujść z kraju.” Ks.Wyjścia 1,6-10

 

Nie mógł go znać a nawet wszystko co semickie mogło mu się źle kojarzyć z Hyksosami.
Teraz jeszcze kilka informacji.
Za żonę Ahmose miał siostrę, jak to bywało w egipskim zwyczaju, nazywała się Ahmes-Nefertari i to była kolejna mocna postać tego czasu.

 

 

Wszystko wskazuje na to, że to ona zdecydowała o sukcesji po śmierci syna, no ale to na kolejną opowieść.
Dziedzicem Ahmesa byli przyszły faraon Amenhotep I i dziewczynka o imieniu Ahmes. To ona była matką kobiety faraona Hatszepsut.
Jak widzicie ten ród nie byłby tym czym się stał gdyby nie te silne kobiety. No ale jesteśmy w Egipcie nie takiej Grecji, gdzie kobieta miała być niewidoczna i jakoby jej nie było opatulona w szmaty nie wychodzić z domu.
Warte zapamiętania jest to że Hatszepsut, kobieta faraon była wnuczką pogromcy Hyksosów i ponownego zjednoczyciela Egiptu .

Stosunkowo młodo zmarło się faraonowi Ahmose. Nie wiemy gdzie był jego pierwotny grób.
Może w piramidzie Dra Abu el-Naga. Mumia w każdym razie ocalała przechowana w skrytce DB-320 w Deir el-Bahari.
W roku 1881 odnaleziono tam prawie 50 mumii. To co się działo nad Nilem gdy transportowano je do Kairu jest opisywane dość ciekawie.
Nad brzegiem mieli gromadzić się ludzie i lamentować, jakby to był pogrzeb ich królów.
…w sumie to dla części z nich był.
Dziwne to było, bo kraj od dawna muzułmański i koptyjski a tu takie coś.
Ten transport mumii jest opisywany tak niezwykle, że albo jest to mocno podkolorowane albo działo się wtedy nad Nilem coś czego do końca nie umiemy wyjaśnić racjonalnie.

 

Beata

 

 

---

Uważasz, że artykuł może się komuś przydać – prześlij go dalej.
Chcesz być informowany o nowych wpisach na Podkopie subskrybuj go na maila (w bocznej kolumnie strony).

Pomożesz mi w utrzymaniu i rozwoju Podkopu stawiając mi „kawę” lub zostając Patronem Podkopu.

 

---