Niewola babilońska to jeden z najważniejszych okresów, które ukształtowały judaizm i zmieniły na zawsze losy Izraelitów.
Po wejściu do Kanaanu Izrael przeszedł dość długi okres, gdy formalnie nie był jednym organizmem państwowym, nie miał króla, centralnego ośrodka kultu. W tym czasie przywódcami czy raczej pewnego rodzaju autorytetami byli sędziowie.

Później na krótko, bo ledwo na czas życia trzech królów Izrael był jednym organizmem państwowym,z jednym władcą i ośrodkiem kultu. Po śmierci Salomona kraj rozpadł się na część północną, nazywaną odtąd Królestwem Izraela i południową, nazywaną Królestwem Judy.
W skrócie można powiedzieć, że północ szybko stworzyła nowe ośrodki kultu, a południe z Jerozolimą zwykle było bliżej dawnej formy, z centrum w tamtejszej świątyni.

 

Judaizm oparty na Torze (pierwsze pięć ksiąg Biblii – tzw. I-V Księgi Mojżeszowe) wymagał fizycznego istnienia świątyni, by możliwe było składanie nakazanych Prawem ofiar i właściwe obchodzenie świąt. Świątynia kryła też największy skarb Izraelitów, jakim była Arka Przymierza. Stanowiła ona nie tylko element związany z kultem, ale i symbol jednoczący plemiona izraelskie, przypominający im o wolności i początkach kraju.
Dwa królestwa funkcjonowały obok siebie do roku 722 p.n.e.

 

 

„Za czasu Pekacha, króla izraelskiego, wtargnął Tiglat-Pileser, król asyryjski, i zajął Ijjon, Abel-Bet-Maaka, Janoach, Kedesz, Chasor, Gilead, Galileję, cały kraj Neftalego, a pojmanych przesiedlił do Asyrii.” 2 Królewska 15,29

 

 

Królestwo Południowe przetrwało jeszcze ponad 100 lat.
Przetrwało nawet Asyryjczyków, których miejsce zajęli Babilończycy, dobijając stare imperium w ostatnim bastionie, jakim był Harran, a działo się to w 609 roku p.n.e.
Ta nowa siła w regionie utrwaliła swoją pozycję dzięki pomocy Judy. Walcząc za Babilon, zginął w 609 roku p.n.e. pod Megiddo król Jozjasz.
Tak, on chciał ich bronić, zdobyć dla nich czas.
Ten polityczny błąd szybko zemścił się na Judzie.

 

Już w 605 roku p.n.e. po bitwie pod Kerkemisz, Babilończycy pokonując ostatecznie Egipt, stali się największą siłą regionu. Juda znalazła się w ich strefie wpływów i kontroli. Nie przyjęła tego dobrze, buntowała się, a Babilończycy nie tolerowali buntów. Ruszyli na południe pokazać Judzie gdzie jej miejsce w nowym porządku, jaki zapanował w regionie.

 

W roku 597 Juda traci resztki niezależności, Jerozolima została złupiona, król i kilka tysięcy najznamienitszych obywateli miasta zostało uprowadzonych do niewoli. Kraj dostaje narzuconego przez Babilon marionetkowego władcę, Sedekiasza.
W Biblii opis tych wydarzeń wygląda tak:

 

 

„Jehojachin miał osiemnaście lat, gdy objął władzę królewską, a panował w Jeruzalemie trzy miesiące. Matka jego nazywała się Nechuszta, była córką Elnatana z Jeruzalemu. A czynił on to, co złe w oczach Pana, we wszystkim tak, jak czynił jego ojciec. W tym czasie nadciągnęli słudzy Nebukadnesara, króla babilońskiego, pod Jeruzalem i miasto zostało oblężone. Gdy potem sam Nebukadnesar, król babiloński, przybył pod miasto, a słudzy jego je oblegali, wyszedł Jehojachin, król judzki wraz ze swoją matką i ze swoim dworem, i swymi dostojnikami, i eunuchami do króla babilońskiego. Wtedy król babiloński kazał go pojmać w ósmym roku swojego panowania i kazał wywieść stamtąd wszystkie skarby świątyni Pana i skarby królewskiego domu i potłuc wszystkie złote naczynia, które sporządził Salomon, król izraelski, dla przybytku Pana, jak to zapowiedział Pan.I zagarnął do niewoli całe Jeruzalem, wszystkich dostojników i całe rycerstwo, dziesięć tysięcy jeńców oraz wszystkich kowali i ślusarzy; nie pozostał nikt oprócz biedoty spośród prostego ludu. Uprowadził do Babilonu Jehojachina, a także królową matkę i żony króla i jego eunuchów, i możnych kraju uprowadził z Jeruzalemu do Babilonu. Nadto wszystkich ludzi znacznych w liczbie siedmiu tysięcy i tysiąc kowali i ślusarzy, całe rycerstwo zdatne do walki, uprowadził król babiloński do niewoli, do Babilonu. Na jego miejsce ustanowił król babiloński królem jego stryja Mataniasza, zmieniając jego imię na Sedekiasz”. 2 Ks.Królewska 24,8-17

 

 

10 lat później w roku 586 lub 587 za bunt Sedekiasza miasto zostało zburzone, według wielu rozpoczęła się tzw. „niewola babilońska”.
W Biblii te wydarzenia są opisane tak:

 

 

„W dziewiątym roku jego panowania, w dziesiątym miesiącu dziesiątego dnia tegoż miesiąca, nadciągnął Nebukadnesar, król babiloński, wraz z całym swoim wojskiem pod Jeruzalem, obległ je i usypał wokoło niego szańce. I miasto było oblężone aż do jedenastego roku panowania króla Sedekiasza. Dziewiątego dnia tego miesiąca, gdy wzmógł się głód w mieście i nie stało już chleba dla prostego ludu, zrobiono wyłom w murze miasta i król oraz wszyscy wojownicy uciekli w nocy bramą między dwoma murami obok królewskiego ogrodu, podczas gdy Chaldejczycy jeszcze otaczali miasto, i skierowali się w stronę puszczy. Lecz wojsko chaldejskie puściło się za królem w pogoń i dognali go na stepach jerychońskich, całe zaś jego wojsko opuściwszy go, rozpierzchło się. Pojmali tedy króla i zaprowadzili go do króla babilońskiego do Rybli i tam go osądzili. Synów Sedekiasza na jego oczach zabito, jego samego kazał oślepić, okuć w kajdany i zaprowadzić do Babilonu. W piątym miesiącu, siódmego dnia tegoż miesiąca, a był to dziewiętnasty rok panowania króla Nebukadnesara, króla babilońskiego, przybył Nebuzaradan, dowódca gwardii przybocznej, dworzanin króla babilońskiego, do Jeruzalemu. I spalił świątynię Pana, dom królewski i wszystkie domy w Jeruzalemie, wszystkie duże domy spalił ogniem, wszystkie zaś mury otaczające Jeruzalem zburzyło całe wojsko chaldejskie, które było przy dowódcy gwardii przybocznej, resztę ludu zaś, która jeszcze pozostała w mieście, i tych, którzy zbiegli do króla babilońskiego oraz resztę pospólstwa uprowadził Nebuzaradan, dowódca gwardii przybocznej do niewoli. Niektórych jednak z biedoty wiejskiej pozostawił dowódca gwardii przybocznej jako winogrodników i oraczy. Kolumny zaś spiżowe, które były w świątyni Pana i podwozia i spiżową kadź, która była w świątyni Pana, Chaldejczycy porozbijali i spiż z nich wywieźli do Babilonu. Zabrali także misy, łopatki, szczypce, czasze oraz wszystkie przybory ze spiżu, którymi się posługiwano przy służbie Bożej, jak również kadzielnice i kropielnice, wszystko, co było ze złota i ze srebra, zabrał dowódca gwardii przybocznej.”2 Ks. Królewska 25,1-15

 

 

Można powiedzieć, że na 70 lat Babilon zapanował w regionie nad wszystkimi ludami i krainami. Czas – owe 70 lat, jest tu bardzo ważny, bo stanowi źródło problemu z „niewolą babilońską”.

Co takiego prorokował Jeremiasz:

 

 

„Słowo skierowane do Jeremiasza o całym narodzie judzkim w czwartym roku [panowania] Joakima, syna Jozjasza, króla judzkiego . Prorok Jeremiasz wypowiedział je do całego narodu judzkiego i do wszystkich mieszkańców Jerozolimy: Począwszy od trzynastego roku [panowania] Jozjasza, syna Amona, króla judzkiego, aż do dnia dzisiejszego, przez dwadzieścia trzy lata kierował Pan słowo do mnie, ja zaś mówiłem do was niestrudzenie, a wy nie słuchaliście. Pan posyłał wam wszystkie swoje sługi, proroków, bez przerwy, a wy nie słuchaliście ani nie nadstawialiście uszu, by słuchać. Słowa te brzmiały: Niech każdy porzuci swoje przewrotne postępowanie, złe uczynki, a będziecie mogli pozostać w ziemi, jaką dał Pan wam i waszym przodkom od dawna i na zawsze. Nie chodźcie za obcymi bogami, by im służyć i cześć oddawać, ani nie pobudzajcie Pana do gniewu uczynkami waszych rąk, a nie sprowadzę na was nieszczęścia. Ale nie usłuchaliście Mnie . Dlatego to mówi Pan Zastępów: Ponieważ nie usłuchaliście moich słów, oto poślę, by przyprowadzić wszystkie pokolenia północy – wyrocznia Pana – i Nabuchodnozora, króla Babilonu, mojego sługę. Sprowadzę ich przeciw temu krajowi, przeciw jego mieszkańcom i przeciw wszystkim narodom dokoła. Wypełnię na nich klątwę, uczynię z Sprawię, że ustanie wśród nich głos wesela, głos radości, głos oblubieńca i głos oblubienicy, terkot żaren i światło lampy. Cały ten kraj zostanie spustoszony i opuszczony, a narody będą służyć królowi babilońskiemu przez siedemdziesiąt lat. A po upływie siedemdziesięciu lat ukarzę króla Babilonu i ten naród – wyrocznia Pana – ich grzechy i kraj babiloński; zamienię go na wieczne pustkowie” Jeremiasz 25,1-12

 

 

„Tak zaiste mówi Pan: Jako się jedno wypełnią siedmdziesiąt lat Babilonowi, nawiedzę was, a potwierdzę wam słowa swego wybornego o przywróceniu was na to miejsce.” Jeremiasz 29,10

 

 

Jojakim był synem Jozjasza, mądrego króla Judy, który popełnił błąd atakując faraona Necho pod Megiddo. Jozjasz ginie w 609 roku p.n.e. więc 4 rok Jojakima to rok 605/606 p.n.e.
Zgodnie ze słowami proroctwa, Babilończycy mieli być panami regionu tylko przez 70 lat, czyli do roku 539/538 p.n.e.

 

Proroctwo mówi o okresie dominacji, nie o tym, że zaczyna się odliczanie dominacji Babilonu od momentu wypowiedzenia proroctwa.

 

Pamiętajcie, że podając daty warto brać poprawkę na +/- rok lub 2. Wiele ludów liczy rok przeżyty przez człowieka, nawet gdy faktycznie przeżył on ledwo dzień lub kilka z tego roku. My mamy zwyczaj liczyć lata, dopiero gdy zamknie się rok. Tak więc w dniu 1 urodzin, gdy my zapalimy na torcie maluchowi jedną świeczkę, dla wielu ludów miałby on już 2 lata i powinny być tam dwie świeczki.

 

Kolejny fragment mówiący o tym czasie to Ezdrasza 1,1 i zacytowany niżej Jeremiasza 36, 21-23

 

 

„Aby się wypełniło słowo Pańskie powiedziane przez usta Jeremijaszowe, ażby odprawiła ziemia sabaty swoje; bo po wszystkie dni spustoszenia swego odpoczywała, aż się wypełniło siedmdziesiąt lat. Potem roku pierwszego Cyrusa, króla Perskiego, aby się wypełniło słowo Pańskie powiedziane przez usta Jeremijaszowe, wzbudził Pan ducha Cyrusa, króla Perskiego, że kazał obwołać i rozpisać po wszystkiem królestwie swojem, mówiąc: Tak mówi Cyrus, król Perski: Wszystkie królestwa ziemi dał mi Pan, Bóg niebieski; i ten mi rozkazał, abym mu zbudował dom w Jeruzalemie, które jest w Judztwie. Kto tedy jest między wami ze wszystkiego ludu jego, który budować chce, z tym niech będzie Pan, Bóg jego, a ten niechaj idzie.”

 

 

Zwróćcie uwagę na dwie różne sprawy poruszane w cytatach z Jeremiasza.
Pierwsza to ograniczony do 70 lat czas panowania Babilończyków, druga powrót mieszkańców Judy i odnowienie kultu w świątyni po 70 latach.

 

Babilon upadł w 539 roku p.n.e. – dokładnie po 70 latach dominacji w regionie.
Pierwszy powrót grupy Judejczyków ma miejsce wkrótce po tym wydarzeniu. Mają odbudować świątynię, jednak idzie im kiepsko, o czym możemy przeczytać u Ezdrasza.

 

 

„Nie wolno wam razem z nami budować domu dla Boga naszego, ale my sami budować będziemy dla Pana, Boga izraelskiego, jak nam rozkazał Cyrus, król perski. I oto ludność miejscowa tłumiła zapał Judejczyków i odstraszała ich od budowy, i by zamiar ich udaremnić, przekupywano przeciwko nim radców przez cały czas panowania Cyrusa, króla perskiego, aż do panowania Dariusza, króla perskiego.” Ezdrasza 4,3-5

 

 

„Już kiedyś stanęła praca nad domem Bożym w Jerozolimie i przerwano ją aż do drugiego roku panowania Dariusza, króla perskiego.” Ezdrasza 4,24

 

 

Drugi rok Dariusza to rok 521/520 p.n.e. Dopiero po tej dacie sprawy przybierają dobry obrót.
Podpowiedź kiedy wypada okres podniesienia się Jerozolimy i kraju znajduje się u Zachariasza 7,1-5

 

 

„W czwartym roku panowania króla Dariusza, czwartego dnia miesiąca dziesiątego, czyli Kislew, Pan skierował słowo do Zachariasza. Z Betel posłano Sar-Esera i Regem-Meleka z ich ludźmi, aby przebłagać Pana, a kapłanów ze świątyni Pana Zastępów oraz proroków zapytać: Czy w piątym miesiącu powinienem trwać w smutku i postach, jak to czyniłem dotychczas, od wielu lat? Pan Zastępów skierował do mnie to słowo: Powiedz ludowi całego kraju i kapłanom: Jeżeli przez siedemdziesiąt lat pościliście w żałobie w piątym i siódmym miesiącu – czy pościliście ze względu na Mnie?”

 

 

70 lat dla Jerozolimy minęło dopiero gdzieś w roku 516/518 p.n.e.

 

---

Ważne! Chociaż Jeremiasz prorokuje o okresie 70 lat, to jednak mówi tak naprawdę o dwóch różnych miejscach, jakimi są Babilon i Jerozolima oraz dwóch różnych punktach w czasie, od których zaczyna się odliczanie.

---

 

 

Na koniec poruszę jeszcze dwie sprawy.
Termin niewola babilońska jest ukuty sztucznie, nie ma go w proroctwach, nie ma w Biblii. Chociaż ludność Judy została uprowadzona w niewole, przesiedlona, to jednak w momencie, gdy mogła wracać do swojej ziemi, nie zrobiła tego w całości. Część ludzi wróciła, część pozostała w nowych domach, wrosła w miejsce, kulturę, nie chciała zostawiać swoich biznesów itd.

 

Jeremiasz prorokuje „A po upływie siedemdziesięciu lat ukarzę króla babilońskiego i ów naród za ich winę — mówi Pan — i kraj Chaldejczyków i obrócę go w wieczną pustynię”.
Brak jakby wypełnienia ostatniej części proroctwa.
Po owych 70 latach ziemia Chaldejczyków nie była pustkowiem.
W rozdziale 50 10-13 mamy coś takiego:

 

 

„Chaldeja zostanie wydana na grabież, nasycą się wszyscy, co ją złupią – wyrocznia Pana. Tak, radujcie się, tak, cieszcie się, łupieżcy mojego dziedzictwa! Tak, skaczcie jak młócące jałowice i rżyjcie jak źrebaki! Bardzo jest zhańbiona wasza matka i okryta wstydem wasza rodzicielka. Będzie ona ostatnią wśród narodów, pustynią, zeschłą ziemią i stepem. Z powodu gniewu Pana pozostanie niezamieszkała, stanie się prawdziwą pustynią. Każdy, kto będzie przechodził obok Babilonu, zadziwi się wielce i zagwiżdże nad wszystkimi jego klęskami.”

 

 

Chce się zawołać: Houston, mamy problem!
…a może nie mamy?

 

Po zdobyciu miasta przez Medów i Persów traci ono na znaczeniu, staje się prowincjonalne. Aleksander Macedoński chciał przywrócić mu blask, ale jak pamiętamy, szybko odszedł z tego świata, a jego spadkobiercy zostawili Babilon na bocznym torze. Znikało powoli, ale skutecznie z kart historii. Pustynia jest tam od prawie 2 tysięcy lat.
Nie stało się to w spektakularny sposób, ale Jeremiasz nie mówił, że to będzie z fajerwerkami.
Do dzisiaj przetrwała jednak jego nazwa, a ono samo jest symbolem bogactwa i pychy.
Proroctwa biblijne mają taką dziwną właściwość, że często spełniają się wielokrotnie, a ich zrozumienie wymaga czasem pogłówkowania. Najlepiej na kolanach, ale to taki szczegół.

 

Danielowi słowa Jeremiasza też nie dawały spokoju.

 

 

„W pierwszym roku Dariusza z rodu Medów, syna Artakserksesa, sprawującego władzę nad królestwem chaldejskim, w roku pierwszym jego panowania, ja, Daniel, dociekałem w Pismach liczby lat, które objawił Pan prorokowi Jeremiaszowi, że ma się dopełnić siedemdziesiąt lat spustoszenia Jerozolimy”. Daniel 9,1-2

 

 

Tak doszliśmy do proroctwa o tygodniach, czasie Pomazańca. W proroctwach o „czasach końca” znowu pojawia się Babilon, ale już nie jako miasto z pięknymi bramami a jako symbol, idea.

 

 

„Potem ujrzałem innego anioła – zstępującego z nieba i mającego wielką władzę, a ziemia od chwały jego rozbłysła. I głosem potężnym tak zawołał: Upadł, upadł Babilon – stolica. I stała się siedliskiem demonów i kryjówką wszelkiego ducha nieczystego, i kryjówką wszelkiego ptaka nieczystego i budzącego wstręt, bo winem zapalczywości swojego nierządu napoiła wszystkie narody, i królowie ziemi dopuścili się z nią nierządu, a kupcy ziemi doszli do bogactwa przez ogrom jej przepychu.” Apokalipsa 18,1-3

 

 

Biblia jest dobrym źródłem, jednak trzeba pamiętać, że trochę inaczej podchodzi się do ksiąg historycznych, inaczej do proroctw, gdzie miejsc i wydarzenia jak najbardziej realne przeplatają się z symbolami. Jedne i drugie da się rozszyfrować, jednak trzeba to robić uważnie, cierpliwie i przynajmniej z odrobiną pokory.
Szczerze mówiąc, to ostatnie zdanie dotyczy każdego źródła, nie tylko Biblii.

 

Beata

 

Obraz „Nad wodami Babilonu” Gebhard Fugel. Źródło Wikipedia