5 000 lat temu na Bliskim Wschodzie budowały swoją wielkość Egipt i Sumer. Często nazywa się je pierwszymi cywilizacjami. Przypisuje im się pierwszeństwo w używaniu wielu rzeczy, technik czy wynalezieniu np. pisma.
Przeglądnijmy szybko inne miejsca na ziemi co też tam się wtedy działo.

Mumie

 

Na pograniczu Peru i Chile od ponad 4 tysięcy lat rozwija się kultura Chinchorro. Dbali o swoich zmarłych ubierając ich i bogato wyposażając na drogę w zaświaty, ale to nie wyróżniałoby ludzi tworzących tę kulturę od wielu innych. Tym czymś jest za to mumifikacja zmarłych, którą stosowali już od 7 tysiąclecia p.n.e., czyli na długo przed Egipcjanami.
Technika ta znacznie różniła się od Egipskiej. Mówiąc w skrócie, ściągali skórę z denata, czyścili z tkanek miękkich a później patykami i gliną wpychaną w skórę odtwarzali pierwotny wygląd zmarłego. Na twarz kładziono glinianą maskę. Mumie te dla mnie wyglądają jak rzeźby czy manekiny.
Zajadali się ziemniakami, fasolą, dyniami, kukurydzą, tkali bawełnę.
W Andach ludzie budowali miasta zamiast małych osad już od tysiąclecia. W tym czasie też udomowiono lamy i świnki morskie.

 

Piramidy

 

W peruwiańskim Caral około 4700/4600 lat temu wznoszono kompleks piramid. Przypomnę tylko, że w tym samym czasie według przyjętego datowania miały być wznoszone piramidy w Egipcie. Kultura, którą tam odkryto jest nazywana Norte Chico i idzie łeb w łeb z Mezopotamią i Egiptem w czasie i rozwoju.
Do Caral wrócę w osobnym artykule, jest to niezwykłe miejsce, jeżeli lubisz wielkie kamienne konstrukcje i miasta, ośrodki ceremonialne, a nawet amfiteatr z czasów, o których niewiele wiemy. Nadal są one zagadką, którą chcemy rozgryźć, mając do dyspozycji tylko cienie przeszłości.

 

Nieco na północ od Peru, w Ekwadorze rozwija się kultura Valdivia. Jest to jedna z tych kultur, które bywają problematyczne, gdy część badaczy widzi w nich coś, co burzy liniowy, uporządkowany rozwój dziejów. On na przykład wyklucza kontakty transpacyficzne między ludami, kulturami, istniejącymi 5 tysięcy lat temu.

Ekwadorską kulturę łączy coś z japońską fascynującą kulturą Jōmon, której początki sięgają kilkunastu tysiącleci wstecz. Potomkowie tego dawnego ludu prawdopodobnie żyją do dzisiaj.
W Japonii ludzie Jōmon wytwarzali ceramikę należącą do tej najstarszej jaką znamy.

 

Trzej Władcy Chin

 

W sąsiednich Chinach kończy swój żywot kultura Yangshao i rozwija się nieco młodsza Dawenkou . Chociaż to nie ona kończy żywot, bo ludzie żyjący w osadach, które do niej zaliczamy, nawet nie wiedzieli, że nadano im taką nazwę i zamknięto w pewne ramy czasowe. To my zamykamy szufladkę z tą kulturą w naszej poukładanej bibliotece dziejów. Nie budowali oni spektakularnych megalitów, mieszkali w niskich domach, wytwarzali za to ciekawą ceramikę a ludzie z kultury Dawenkou najwyraźniej zapoczątkowali w Chinach miłość do nefrytu i kości słoniowej.
5 000 lat temu to też czas, gdy według przekazów miała zacząć się chińska cywilizacja/kultura, Chiny zaistnieć jako kraj. To wtedy mieli żyć jej założyciele – Trzej Władcy a po nich Pięciu Cesarzy.

 

Stara Europa

 

Także Europa nie była w tym czasie porośnięta jedynie borami i lasami, po której biegali prymitywni łowcy.
W słoneczniej Andaluzji uprawiano winorośl, oliwki i zbudowano warowne miasto, świątynie, otoczone murem wzmocnionym bastionami. Nazywamy je kompleksem Los Millares.
W Europie kwitnie czas megalitów. Powstają piękne i tajemnicze budowle na Malcie, Sardynii i w innych częściach kontynentu.
W jego centrum rozsiadły się trzy wielkie kultury: amfor kulistych, pucharów lejkowatych i ceramiki sznurowej. Nazwy dość jasno mówią o charakterystycznych dla tych kultur przedmiotach. Na sporej części terenów, jakie zajmowały, siedziały niejako razem.
Gdy o nich myślę, po głowie nieodmiennie chodzi mi, że to całe porządkowanie znalezisk przez tworzenie kultur na podstawie tego co przetrwało do naszych czasów i szczęśliwie odnaleziono, może być tylko tworem naszej fantazji. Sądzę, że równie dobrze może rzeczywistość tamtych czasów była podobna jak nasza współczesna różnorodność kulturowa, religijna, współistnienie wielu języków, różnej mody, stylów życia w sporej części Europy. Dzieli się ona nadal na stare państwa czy regiony w świadomości jej mieszkańców. To ten podział nadal dominuje i nazywa ludzi narodowościami. Chociaż zaczynają już powstawać nowe długie opisowe nazwy porządkujące nasz świat. Samo powiedzenie o kimś „Czech”, nie wystarcza często. Pojawiaj się więc długaśne Czech, Europejczyk, agnostyk, liberał, ekolog, lubiący metal. Jest możliwe, że w podobnym miejscu byli w Europie jej mieszkańcy 5 000 lat temu.

 

Czytelnicy, którzy otrzymali marcowy i kwietniowy list z „historią do kawy”, zorientowali się już, że temu co się działo na ziemi, a jest datowane na 5 000 lat, poświęcam sporo uwagi. Powodem jest swoiste zaklinanie rzeczywistości przez powtarzanie mantry – cywilizacja narodziła się w Sumerze. Ja na to, że niekoniecznie.
U podstaw takiej mantry leży często niezrozumienie co i dlaczego nazywamy cywilizacją a co kulturą.
Czym jest kultura w archeologii pisałam w tym artykule

 

Czym jest kultura archeologiczna – słownik archeologiczny

 

Postaram się jeszcze raz wyjaśnić czym jest cywilizacja, co rozumiano i rozumiemy jako cywilizacja.

 

Napiszę teraz trochę prywatniej.

Znowu było mało artykułów i znowu były pytania, czy zrezygnowałam z pisania, może chce sprzedać domenę i takie nieco mniej miłe, że może doszłam wreszcie do tego, że Biblia to bajki, więc odpuszczam sobie tę całą archeologię biblijną.
Nie zrezygnowałam z pisania, domena nie jest na sprzedaż, a ja niezmiennie uważam Biblię za wiarygodne źródło historyczne. Wszystkie historie z niej nadal ładnie mi się spinają z odkryciami.
Hm… Chociaż niekoniecznie w sposób akceptowany przez mantrujących.

 

Do napisania.

Beata

 

Z cykulu „…. lat temu”

11 000 lat temu

 

---

Uważasz, że artykuł może się komuś przydać – prześlij go dalej.
Chcesz być informowany o nowych wpisach na Podkopie subskrybuj go na maila (w bocznej kolumnie strony).

Pomożesz mi w utrzymaniu i rozwoju Podkopu stawiając mi „kawę” lub zostając Patronem Podkopu.

 

---