Piramidy w Peru – to nie brzmi dziwnie. Wznoszono je w od Meksyku po Peru, pojawiają się w Amerykach bardzo licznie. Zwykle kojarzymy je jednak z czasami bliższymi dotarciu tam Hiszpanów niż starożytnemu Egiptowi.

Najbardziej znane piramidy wznoszą się oczywiście w Gizie. Z nich największą sławą cieszy się Wielka Piramida nazywana też Piramidą Cheopsa, Chufu została wzniesiona według przyjętych szacunków w około 2600 roku p.n.e.
Wiem, że piramidy z Gizy budzą sporo emocji swoimi rozmiarami, nadal będącą tajemnicą techniką, jaką je wzniesiono, chociaż hipotez i teorii na ten temat jest całkiem sporo. Wielu nie zgadza się także z przyjętym datowaniem.
Dla potrzeby tego artykułu nie będę dzisiaj wchodzić w temat egipskich monumentalnych budowli i zostanę przy dacie – 2600 p.n.e.

Niewiele młodsze od piramid z Gizy mają być najstarsze znane nam zigguraty, które są datowane na 2100 i 2200 dla tego z Ur i Konra-Sandal. Nad Nilem i w Mezopotamii miała powstać cywilizacja – jak głosi do dzisiaj wielu badających jej rozwój.

Tymczasem po drugiej stronie Atlantyku, na zachodnim krańcu Ameryki Południowej a dokładnie w północnym Peru, 30 km od brzegu Pacyfiku leży Caral. Między rokiem 3000 a 1800 p.n.e. wznosiło się miasto z kompleksem świątyń, placami, okrągłym zagłębieniem przypominającym amfiteatr i piramidami schodkowymi.
Mowa o normalnym w pełni rozwiniętym i zorganizowanym kompleksie świątynnym, jakich później przez tysiąclecia wzniesiono wiele w Amerykach.
Ten w Caral zajmował 65 hektarów. Wszystkie budowle wzniesiono tu z kamiennych bloków. Niektóre mają całkiem spore rozmiary. Poza solidnymi blokami kamiennymi użyto do ich budowy także gliny, gruzu kamiennego i piasku.

Największa budowla jest nazywana „Wielką Piramidą”.
Zajmuje powierzchnię 2 hektarów. Zachowała się do wysokości 19 metrów w południowej części i prawie 30 w północnej. Podstawa piramidy to boki o długości 149 i 170 metrów.
Na jej szczyt prowadzą schody – jak przystało na amerykańską piramidę. Po ich bokach ustawiono granitowe monolity o wysokości 3,5 metra. Może to niewiele, ale granit musiano do Caral transportować z odległości wielu kilometrów. Na miejscu on nie występuje.

Świątynnego kompleksu nie wzniesiono w próżni. Obok są warsztaty, budynki mieszkalne i tu rodzi się pytanie, czy już wtedy społeczeństwo było tak podzielone jak w czasach późniejszych?

Caral jest najstarszym znanym miastem w Ameryce. Na pewno nie powstało w tak rozwiniętej już formie z niczego, ale ma swoje starsze korzenie.
Piramidy wnoszono około 2600 roku p.n.e. W tym samym czasie co te w Gizie i trochę wcześniej niż najstarsze znane nam zigguraty.
Miasto, kompleks świątynny z placem i piramidami, system nawadniania i kipu – „węzełkowe pismo” były dobrze znane mieszkańcom Caral i innych miast kultury, która nosi jego imię, ale bywa też nazywana Caral-Supe (Supe to rzeka, nad którą leży Caral) i Norte Chico.
Mamy tu jak kolejne centrum rozwoju cywilizacji na świecie, które jest równie stare jak to nad Nilem czy w Sumerze.

Chociaż Caral odkryto na początku XX wieku, to jednak nie kontynuowano prac. Nie odnaleziono złota i nic co ciekawiłoby wtedy badaczy. Archeolodzy wrócili tam w 1994 roku, a to, co odkryli, zmienia spojrzenie na historię nie tylko Ameryk.
Liniowa jej wersja, prosta i poukładana startująca na Bliskim Wschodzie, jakiej jeszcze do niedawna uczono, nie wytrzymuje próby czasu.

Na koniec ważna uwaga.

Wszelkie datowania te stosowane przez archeologię jak i konserwatywnych biblistów traktuję jak propozycje dat, nie jak nienaruszalne pewniki. Pisałam o mocnych i słabych stronach wszelkich datowań w kilku artykułach, do których zostawię tu linki:

Datowanie w archeologii – cz.1

Datowanie w archeologii – cz. 2

Datowanie w archeologii cz.3

Datowanie wydarzeń biblijnych cz.1

Datowanie wydarzeń biblijnych cz. 2. Kalendarze, ach te kalendarze

Datowanie wydarzeń biblijnych cz. 3 – Postacie opisane w Biblii znane z historii

Caral w Google Maps
Film o Caral

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej o Caral przeczytaj:
Ruth Shady Solis “America’s First City? The Case of Late Archaic Caral”
Za darmo dostępny jest PDF ze strony UNESCO World Heritage Centre “Sacred City of Caral-Supe”
Po polsku więcej o kulturach Peru w tym o Caral – Józef Szykulski „Starożytne Peru”

Beata

Autorka zdjęcia Erika Vicente

Uważasz, że artykuł może się komuś przydać – prześlij go dalej.
Chcesz być informowany o nowych wpisach na Podkopie subskrybuj go na maila (w bocznej kolumnie strony).

Pomożesz mi w utrzymaniu i rozwoju Podkopu stawiając mi „kawę” lub zostając Patronem Podkopu.