Idol Szygirski to najstarsza zachowana drewniana rzeźba, jaką odkryto do tej pory. Odnaleziono go za Uralem, 100 km od Jekaterynburga pod koniec XIX wieku. Był zagrzebany na 4 metry w torfowisku Szygir, które pozwoliło tak dobrze zachować się drewnu, z którego go wyrzeźbiono. Wydobyto kilka sporych drewnianych kawałków, które poskładano, a z tej układanki wyłonił się idol wysoki na ponad 5 metrów. Jego ciało przypominało długą deskę pokrytą zygzakowatymi zdobieniami i schematycznym rysunkiem kilku twarzy, zwieńczoną okrągłą głową z płaską twarzą a na niej zaznaczonymi oczami, nosem i ustami będącymi wgłębieniem w kształcie litery O. Niestety prawie 2-metrowy kawałek idola zaginął podczas zawirowań dziejowych, jakie przetoczyły się przez Rosje w XX wieku.

Najstarsza drewniana rzeźba

Przez 100 lat rzeźba leżała w magazynie muzeum, ponieważ nie potrafiono ani jej datować, ani powiązać z jakąś kulturą tamtego terenu i na dobrą sprawę nie wiadomo, czym jest. Dopiero w 1990 roku po raz pierwszy podjęto próbę datowania radiowęglowego. Wyniki były zaskakujące – wiek modrzewiowego znaleziska, jaki uzyskano to 9500 lat.
Nikt nie chciał uwierzyć rosyjskim wynikom datowania.
Gdyby je przyjąć za wiarygodne oznaczałoby to, że za Uralem, daleko od miejsc uznawanych za kolebki czy pierwsze ślady rozwiniętej kultury, cywilizacji, żyli ludzie, co najmniej na takim samym poziomie rozwoju nie tylko materialnego, ale i duchowego jak np. na Bliskim Wschodzie.
Co jeszcze ciekawsze w tym czasie, między 12 000 a 9 000 lat temu rozwijało się w różnych częściach ziemi wiele ciekawych kultur, które łączy czasem wyraźniejsza nić podobieństw a czasem słabiej zauważalną, wskazującą, że nie były to izolowane grupy ludzi, kultury, a połączony ze sobą organizm wymiany idei, zasobów. Tak to widzę a wraz z nowymi odkryciami widzę to coraz wyraźniej.

Domena publiczna. Źródło Толмачев В. Я. Деревянный идол из Шигирского торфяника // Известия Императорской Археологической Комиссии. Вып. 60. СПб. 1916. С. 94—99.

Datowanie idola Szygirskiego

Idol Szygirski budził nadal zainteresowanie wielu badaczy, a dziwne datowanie aż prosiło się o zweryfikowanie. W 2015 roku pobrano nowe próbki i datowano je najnowszymi metodami w Mannheim. Wyniki były równie zaskakujące jak te sprzed 30 lat. Postarzyły idola jeszcze bardziej. Wszystko wskazuje, że wyrzeźbiono go około 11 500 lat temu.
Szygirski idol spojrzał na świat swoimi drewnianymi oczami w tym samym czasie, gdy ludzie na stale osiedlili się w Jerycho i zbudowali tam miasto, w Anatolii postawiono zagadkowe kamienne słupy w Göbekli Tepe oraz wzniesiono inne równie ciekawe i zagadkowe miejsca o czym mówię tu 11 000 lat temu zbudowano nie tylko Göbekli Tepe.
Między 12 000 a 8 000 lat temu nastąpić miał wybuch rozwiniętej cywilizacji ludzkiej z miastami, uprawą, hodowla, wierzeniami itd. Czas ten jest nazwany młodszą epoką kamienia, czyli neolitem a cały proces zmian neolityzacją.

Zbiegły się te zmiany ze zmianami klimatu i nową epoką geologiczną nazywaną holocenem. Jest to czas ocieplenia, topienia lodowców, podnoszenia się poziomu oceanów i mórz. Pod wodą znalazły się osady, miejsca kultu, jak te nad dawnym brzegiem Morza Śródziemnego, a nawet ogromne połacie lądu jak Doggerland.
Ten proces trwa od tysiącleci będąc czasem błogosławieństwem jak kilka tysięcy lat temu dla Egiptu i Sahary, gdy padały tam ulewne deszcze, ziemia była pokryta zielenią, żyły zwierzęta, które dzisiaj można spotkać jedynie, przesuwając się o wiele setek kilometrów na południe.

Idol Szygirski nie jest już jedynym tak starym znaleziskiem z tego terenu świadczącym o tym, że żyli tam ludzie nie mniej rozwinięci niż ci z innych zakątków ziemi z czasów przełomu starszej i młodszej epoki kamienia. Chociaż do niedawna wydawało się to dziwne i łamiące pewien paradygmat rozwoju kultury ludzkiej. Dzisiaj dziwne i nie do przyjęcia jest przypominanie, że od prawie 12 000 lat wody z topniejących lodowców odsłaniają pokryte nimi góry, lecz także zalewają lądy, podnosząc poziom mórz czasem wolno, prawie niezauważalnie, czasem gwałtownie, klimat się zmienia i to co było bujnym lasem, staje się suchym stepem. Nowy paradygmat wyznacza granice badań i mówienia o ich wynikach.
Czas rozwinąć temat, który chodzi za mną od czasu publikacji artykułu o neolicie.

Beata

Małabibliografia

Antiquity   ang, dużo zdjęć

The Siberian Times ang

Live Sciences ang